Gazeta codzienna

Sztuka. Kultura. Nauka.

* * *
Merkuriusz Polski dzieje wszystkiego świata w sobie zamykający dla informacji pospolitej. Od 3 stycznia 1661.
piątek, 29 Marzec, 2024 - 00:34

Tajemnicza śmierć nadwornego matematyka

czw., 28/04/2022 - 08:10

Szanowni Państwo,
Czy wierzycie w naukę? A co, jeśli nasz naukowy dogmatyzm istnieje dlatego, że 420 lat temu jeden naukowiec zabił drugiego? Lokalna historia z dawnego Księstwa Żagańskiego. Czy możemy ufać dogmatom naukowym, jeśli historia nauki jest splamiona krwią?

Prowadzę lokalne media na terenie dawnego Księstwa Żagań. Jeden z tamtejszych książęcych astronomów był asystentem znanego matematyka. Oskarżono owego astronoma: o zabicie skandalicznego królewskiego matematyka swojej epoki, o przejęcie jego laboratorium, pracy, a nawet pozycji na dworze. Taka historia jest częścią lokalnej historii Księstwa, a wielu ludzi - współczesnych heretyków nauki - trzyma się jej za przykład na wytłumaczenie, dlaczego otwarcie i głośno sceptycznie podchodzą do rewolucji naukowej, którą ta zmiana przyniosła naszemu Księstwu.  

Przedwczesna śmierć Tycho Brahego przez ponad czterysta lat była lokalną tajemnicą. Niedawno ujawniono, że Tycho Brahe (Tyge Ottesen Brahe; 14 grudnia 1546 - 24 października 1601) prawdopodobnie śmiertelnie zatruł się rtęcią, ale potem informację tę odrzucono. Sekcja zwłok wykazała zatrucie, po tym jak Tycho Brahe zmarł na zapalenie pęcherza moczowego rankiem dnia 24 października 1601 roku. Baron Peter von Rosenberg zaprosił go 11 dni wcześniej na bankiet wraz z uczniem matematyka, naszym książęcym astronomem Janem Keplerem (Johannesem Keplerem). 

"Oczywiste pytanie, które nasuwa się w związku z tymi relacjami, brzmi: dlaczego nikt nie próbował cewnikować Brahego, aby ułatwić proces leczenia jego uszkodzonego pęcherza? Jessenius był lekarzem Brahego i cewniki nie były mu obce. Napisał nawet traktat o tym, jakich cewników należy używać w trudnych sytuacjach, proponując, by te "wykonane z rogu i uelastycznione przez namoczenie w ciepłej wodzie" były skuteczniejsze niż bardziej powszechne cewniki woskowe. Dlaczego w tym przypadku nie pomógł Brahemu? Być może dlatego, że ktoś chciał śmierci Brahego". Źródło: https://retrospectjournal.com/2021/02/21/mercury-murder-mystery-an-analysis-of-the-demise-of-tycho-brahe/

Pierwsze próbki włosów i brody wydobyto z grobu Brahego w 1901 roku, jednak dopiero w 1992 roku pierwsze oskarżenia o otrucie zaczęły nabierać na sile. Bent Kæmpe, ekspert kryminalistyczny z Danemark, oraz szwedzki fizyk Jan Pallon zgłosili zastrzeżenia. Formalna ekshumacja odbyła się w 1901 roku: "W 1901 roku Brahego ekshumowano w poszukiwaniu dowodów na istnienie kamieni nerkowych, ale żadnych nie znaleziono" oraz ponownie w 2010 roku. Oficjalnie pochowano go 3 razy z rzędu.

"Dane wykazały stężenie rtęci na poziomie 6,20 μg/g (6,2 mikrograma rtęci na gram włosia brodacza), co zostało zinterpretowane jako bardzo wysokie, ale nie odbiegające od wartości spotykanych we współczesnej nieeksponowanej populacji. W 2010 roku grób Tycho Brahego został otwarty po raz drugi. Ponownie pobrano próbki włosów, kości i tekstyliów. "
Źródło: https://nucleus.iaea.org/sites/accelerators/CaseStudies/SiteAssets/Scientific%20Details%20PDF%20files/Historical%20forensics%20using%20hair%20analysis%20-%20Was%20Tycho%20Brahe%20murdered.pdf

"... Brahe zostanie ekshumowany 15 listopada w celu przeprowadzenia analizy po raz drugi od czasu jego pochówku w Pradze w 1601 roku. Badania próbek włosów pobranych z grobu Brahego za pierwszym razem, w 1901 roku, wykazały nienaturalnie wysoką zawartość rtęci w organizmie astronoma, co wzbudziło podejrzenie, że został on otruty. Brahe mógł jednak spotkać swój los w mniej złośliwy sposób; przez stulecia lekarze stosowali rtęć w leczeniu takich schorzeń jak syfilis. ...

Kwestia trucizny doczekała się nowego spojrzenia w 2004 roku w książce Niebiańska intryga: Johannes Kepler, Tycho Brahe and the Murder Behind One of History's Greatest Scientific Discoveries (Niebiańska intryga: Johannes Kepler, Tycho Brahe i morderstwo stojące za jednym z największych odkryć naukowych w historii). Jak twierdzą Joshua i Anne-Lee Gilder, Brahe nie tylko został otruty, ale wszystko wskazuje na to, że sprawcą był jego słynny protegowany, Johannes Kepler."

źródło: http://www.scientificamerican.com/blog/post.cfm?id=was-tycho-brahe-poisoned-16th-centu-2010-11-15

Skomponowane przez: Adam Fularz

Przetłumaczono z www.DeepL.com/Translator (wersja darmowa)

Literatura:
Forensic analysis: https://projekter.au.dk/en/tycho-brahe/ and  Mysteriet om Tycho Brahes død (The Mysterious Death of Tycho Brahe),

van der Plicht, J., Kaupová, S.D., Velemínský, P., Smolík, J., Kučera, J., Kameník, J., Havránek, V., Brůžek, J., Vellev, J., Rasmussen, K.L. (2020). On the diet of Tycho Brahe and his wife: did they consume fish from stagnant pools? Heritage Science 8:73. https://doi.org/10.1186/s40494-020-00399-8

Dorch, B.F., Holck, J.P., Rasmussen, K.L., Christensen, M.B.E. (2019). Making Tycho Brahe’s Sky Accessible to Future Astronomers. Under One Sky – The IAU Centenary Symposium, Proceedings IAU, Symposium No. 349, 2018.

Guyomarc’h, P., Veleminsky, P., Bruzek, J.,  Lynnerup, N., Horak, M., Kucera, J., Rasmussen, K.L., Podliska, J.,  Dragoun, Z.,  Smolik, J. , Vellev, J. (2018). Facial approximation of Tycho Brahe’s partial skull based on estimated data with TIVMI-AFA3D. Forensic Science International, vol 292, 131-137.  https://doi.org/10.1016/j.forsciint.2018.08.002.

Kacki, S., Veleminsky, P., Lynnerup, N., Kaupova, S., Jeanson, A.L., Povysil, C., Horak, M., Kucera, J., Rasmussen, K.L, Podliska, J., Dragoun, Z., Smolik, J., Vellev, J., Bruzek, J. (2018). Rich table but short life: Diffuse idiopathic skeletal hyperostosis in Danish astronomer Tycho Brahe (1546-1601) and its possible consequences.  PLoS ONE, 19. April 2018.  http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0195920.  

Kučera, J., K.L. Rasmussen, J. Kameník, M. Kubešová, L. Skytte, C. Povýšil, V. Karpenko, V. Havránek, P. Velemínský, N. Lynnerup, J. Bružek, J. Smolík J. Vellev (2017). Was he murdered or was he not? - Part II: Multi elemental analyses of hair and bone samples of Tycho Brahe and histopathology of his bones. Archaeometry, vol 59, 918–933.

Rasmussen, K.L., Kučera, J., Skytte, L., Kameník, J., Havránek, V., Smolík, J., Velemínský, P., Lynnerup, N., Bruzek, J., Vellev, J. (2013). Was he murdered or was he not? – Part I: Analyses of mercury in the remains of Tycho Brahe. Archaeometry 55, 1187-1195.

J. Kučera et al. "Was He Murdered or Was He Not? —Part II: Multi-Elemental Analyses of Hair and Bone Samples from Tycho Brahe and Histopathology of His Bones", Archeometry, volume 59, 5th delivery (November 28, 2016).

Jonas, Ludwig, Jaksch, Heiner, Zellmann, Erhard, Klemm, Kerstin I, and Andersen, Peter Hvilshøj. “Detection of Mercury in the 411-year-old Beard Hairs of the Astronomer Tycho Brahe by Elemental Analysis in Electron Microscopy.” Ultrastructural Pathology 36, no. 5 (2012): 312-19.

Kacki, Sacha, Velemínský, Petr, Lynnerup, Niels, Kaupová, Sylva, Jeanson, Alizé Lacoste, Povýšil, Ctibor, Horák, Martin, Kučera, Jan, Rasmussen, Kaare Lund, Podliska, Jaroslav, Dragoun, Zdeněk, Smolík, Jiří, Vellev, Jens, and Brůžek, Jaroslav. “Rich Table but Short Life: Diffuse Idiopathic Skeletal Hyperostosis in Danish Astronomer Tycho Brahe (1546-1601) and Its Possible Consequences.” PloS One 13, no. 4 (2018): E0195920.

Rasmussen, K. L, Kučera, J, Skytte, L, Kameník, J, Havránek, V, Smolík, J, Velemínský, P, Lynnerup, N, Bruzek, J, and Vellev, J. “Was He Murdered Or Was He Not?—Part I: Analyses of Mercury in the Remains of Tycho Brahe.” Archaeometry 55, no. 6 (2013): 1187-195.

Wyner, Lawrence M. “Urologic Demise of Astronomer Tycho Brahe: A Cosmic Case of Urinary Retention.” Urology (Ridgewood, N.J.) 88 (2015): 33-35. 

Ilustracja: Tychon Brahe, akwarela wykonanana na chwilę przed śmiercią.