25 lat rocznicy zmiany nazwy państwa na Rzeczpospolita Polska

Kategoria:

Polska Rzeczpospolita Ludowa 25 lat temu zmieniła nazwę na "Rzeczpospolita Polska", mimo że nie zmieniono znacząco konstytucji ani nawet nie wprowadzono wolnych wyborów, które w tym kraju odbyły się dopiero w momencie, gdy już nawet w Albanii, ostatnim kraju postkomunistycznym, obalono dawny reżim. Jak bardzo istotna jest miejscowa historia, niech pokaże samo tło przygotowania niniejszego tekstu. Z braku polskiej literatury odpowiedniej jakości, musiałem go sporządzić na podstawie tłumaczeń literatury w całości niemal obcojęzycznej. W języku polskim brak było wiarygodnych, obiektywnie przygotowanych informacji na ten temat.

Mimo że zmiana nazwy państwa miała miejsce weszła w życie 31 grudnia 1989, na przemiany polityczne wprowadzające obiecywaną od dekad "pluralizację" wiele osób czeka nadal, bezowocnie. Polska na trwałe utknęła w rankingu demokratyzacji w okolicach krajów "lepszego III świata", i nie zmienia znacząco swojej dalekiej pozycji. Czechy czy Estonia poszły inną drogą- w kierunku demokratyzacji.

Wybory w których w całości dopuszczono do udziału opozycję, odbyły się dopiero w końcu 1991 roku, i był to ostatni kraj postkomunistyczny w którym dawna władza zezwoliła na wolne wybory. Polska to kraj w którym rozmowy rozpoczęły się najwcześniej, ale realny demontaż dawnego ustroju pokazał że to właśnie w tym kraju dawny system najsilniej i najdłużej utrzymał się u władzy, prześcigając wszystkie inne reżimy tej części kontynentu. Prowadząc media, oceniam fakty, a te - pokazują przebieg wydarzeń dość jednoznacznie.

Popatrzmy na daty "wolnych wyborów" w Polsce i w reszcie transformującej się Europy:

Węgry: 24 Marca 1990
NRD: 18 Marca 1990
Czechy: Czerwiec 1990
Bułgaria: czerwiec 1990
Rumunia: 20 maja 1990
Polska: 27 Październik 1991

Od wiosny 1989 do wiosny 1991 roku każdy komunistyczny lub były komunistyczny kraj Europy Środkowej i Wschodniej, a także w przypadku ZSRR i Jugosławii każda republika, przeprowadził konkurencyjne wybory parlamentarne. Odbywały się po raz pierwszy od wielu dziesięcioleci. W Polsce "wolne" wybory odbyły się dopiero po pół roku przerwy po wyborach w Albanii- innym kraju o opóźnionych przemianach. Niektóre wybory były tylko częściowo wolne, jak początkowo w Polsce, inne- w pełni demokratyczne.

Wszystkie daty wyborów:

(tylko w 30 % "wolne") Polska - 04 czerwca 1989
Turkmenistan - 07 stycznia 1990
Uzbekistan - 18 lutego 1990
Litwa - 24 lutego 1990
Moldova- 25 lutego 1990
Kirgistan - 25 lutego 1990
Tadżykistan - 25 lutego 1990
Białoruś - 03 marca 1990
Rosja - 04 marca 1990
Ukraina - 04 marca 1990
Wschodnie Niemcy - 18 marca 1990
Estonia - 18 marca 1990
Łotwa - 18 marca 1990
Węgry - 25 marca 1990
Kazachstan - 25 marca 1990
Słowenia - 08 kwietnia 1990
Chorwacja - 24 kwietnia 1990
Rumunia - 20 maja 1990
Armenia - 20 maja 1990
Czechosłowacja - 08 czerwca 1990
Bułgaria - 10 czerwca 1990
Azerbejdżan - 30 września 1990
Gruzja - 28 października 1990
Macedonia - 11 listopada 1990
Bośnia i Hercegowina - 18 listopada 1990
Serbia - 08 grudnia 1990
Czarnogóra - 09 grudnia 1990
Albania - 07 kwietnia 1991
(półroczna przerwa)
Polska: 27 Październik 1991

Polska, jako ostatni kraj który zdecydował się porzucić dawny ustrój, jest dziś postrzegany w gronie "krajów opóźnionych", i statystycznie kwalifikuje się do tej samej grupy "lame ducks" transformacji ustrojowej co Bułgaria i Rumunia.

Warto na marginesie opisać nieco tą grupę "opóźnionych" krajów, do której statystycy zaliczają Polskę. Kraje takie jak Rumunia i Bułgaria są uważane za nadal silnie zdominowane przez dawne, postkomunistyczne służby specjalne i powiązane z nimi środowiska biznesowe. Niekiedy wręcz nieżyczliwi liderzy opinii porównują takie kraje do państw przejętych przez zorganizowaną przestępczość- jak to miało miejsce wielokrotnie w przypadku Bułgarii, której polityk, były szef kontrwywiadu Atanas Atanasov, stwierdził:

"inne kraje mają mafię, w Bułgarii mafia ma kraj",

oryginalnie w źródle: "other countries have the mafia; in Bulgaria the mafia has the country." [2]

Serwis WikiLeaks opublikował także notatkę dyplomatyczną na temat mafii w tym kraju, która wyciekła. Opisuje ona sposób w jaki mafia przejęła szereg samorządów lokalnych i kupiła szereg miejsc w parlamencie bułgarskim:

Organized crime has a corrupting influence on all Bulgarian institutions, including the government, parliament and judiciary. In an attempt to maintain their influence regardless of who is in power, OC [organized crime] figures donate to all the major political parties. As these figures have expanded into legitimate businesses, they have attempted -- with some success -- to buy their way into the corridors of power. . . . Below the level of the national government and the leadership of the major political parties, OC "owns" a number of municipalities and individual members of parliament. This direct participation in politics -- as opposed to bribery -- is a relatively new development for Bulgarian OC. Similarly in the regional center of Velingrad, OC figures control the municipal council and the mayor's office. Nearly identical scenarios have played out in half a dozen smaller towns and villages across Bulgaria. [2]

To dzięki "przekabaceniu" na swoją stronę służb specjalnych udało się wprowadzić w Rumunii gospodarkę wolnorynkową. Dawny dyktator został spisany przez wojskowych na straty podczas przemian, jego rząd w całości rozpadł się. Tamtejszy badacz historii, Milan Oprea, twierdzi że spiskowcy przejęli telewizję państwową tym samym legitymizując zdobycie władzy w kraju gdzie, jak twierdzą sami inwigilowani, co 10. osoba była donosicielem tamtejszego Securitate.

Kraje takie jak Polska były krajami w których "zmiana reżimu" była szczegółowo zaplanowanym i dobrze przygotowanym procesem technicznym. Dane personalne przyszłych polskich przywódców politycznych były znane na Kremlu nierzadko z rocznym lub dłuższym wyprzedzeniem. Światowe media opisywały niszczenie dokumentów pozostałych po poprzednim reżimie jeszcze do połowy lat 90-tych XX wieku.

Zmiana ta była chyba dość powierzchowna. Wg zarzutów ze światowej prasy, postsowieccy władcy dokładnie wyselekcjonowali przedstawicieli "opozycji", którzy byli dla nich niegroźni i "miękcy", i zawarli z nimi przymierze, które spowodowało utrzymanie się poprzednich elit u władzy. Była to "akcja marketingu politycznego", jak określił to badacz historii F. Musiał.

Być może nie powiódł się inny "plan kooptacji"- czylli dokoptowania do elit władzy komunistycznej "nowych elit" tzw. konstruktywnej opozycji, lub dokumenty na ten temat zostały zniszczone lub ukryte, co zresztą zapowiadano otwarcie już w trakcie rozmów ówczesnego aparatu władzy z wybraną przez m.in. gen. Kiszczaka "konstruktywą opozycją".

Z jednej strony zmiana flagi obyła się bez dużego przelewu krwi, co jest wielką zaletą tych przemian, dziś niedocenianą, z drugiej strony - być może zmiana flagi i częściowa zmiana prawodawstwa gospodarczego to dość mało by zachęcić ludność do mieszkania w takim państwie. Polska w tej chwili jest krajem o dość dużej emigracji ludności, lokalnie sięga ona w młodszych kohortach demograficznych poziomu 70-80 %. Dochodzi do wymiany populacji- młodsze kohorty mieszczan dużych miast, masowo uciekających za granicę, zastępuje ludność napływowa z okolicznej prowincji, którato prowincja pustoszeje i wyludnia się. Dane statystyczne nie są wiarygodne przede wszystkim w części demograficznej i bazują na rejestrach urzędowych - w rodzaju rejestru PESEL, lub na niepoprawnych metodologiach (np. w niepoprawnie przeprowadzonym spisie ludności jako próbę losową wylosowano pulę mieszkań, nie zaś - pulę mieszkańców).

Za jakiś czas przyjdą "rachunki" tych procesów ekonomicznych, a krach gospodarczy może oznaczać także kres - jak uczy historia- niezbyt trwałej- konstrukcji ustrojowej państwa niewygodnie położonego- bo sąsiadującego z dwoma innymi mocarstwami.

Cytat na podsumowanie

" W każdym razie Polska była pierwszym krajem, w którym zaczęto rozmawiać, ale ostatnim, gdzie odbyły się prawdziwie wolne wybory - dopiero jesienią 1991 r."[1]

[1] http://fakty.interia.pl/prasa/tygodnik-solidarnosc/news-operacja-okraglego-stolu,nId,841199,nPack,4#utm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=firefox"

[2] Mafia States. Organized Crime Takes Office, on-line http://www.foreignaffairs.com/articles/137529/moises-naim/mafia-states

opr. A. Fularz

Garść wykresów:

wg https://i0.wp.com/i.wp.pl/a/f/jpeg/30915/tabela_plp455.jpeg

wg http://www.amyglenn.com/GEOG/geog1303political.htm

Average school life expectancy by regime type

Regime type	School life expectancy (years)
Full democracies	16.1
Flawed democracies	12.8
Hybrid regimes	9.8
Authoritarian regimes	9.6

Data source: UNESCO Institute for Statistics, Economist Intelligence Unit.

wg http://huebler.blogspot.com/2008/12/democracy.html

Freedom Index Top 20

wg https://danieljmitchell.wordpress.com/2013/01/09/the-united-states-ranks-7th-in-comprehensive-new-freedom-index/

wg http://blogs.lse.ac.uk/europpblog/2014/06/20/brussels-round-up-rating-democracy-in-the-eu-farage-grillo-and-why-do-german-exporters-succeed-despite-high-labour-costs/