Gazeta codzienna

Sztuka. Kultura. Nauka.

* * *
Merkuriusz Polski dzieje wszystkiego świata w sobie zamykający dla informacji pospolitej. Od 3 stycznia 1661.
niedziela, 12 Maj, 2024 - 03:00

Co wiemy o historii ziem obecnej Polski w I wieku n.e. z literatury źródłowej?

pon., 22/07/2013 - 17:11

Dla przykładu uczniowie na Ukrainie mogą poznać, że pierwszą państwowość na ich terenach stworzyli Goci. Tymczasem w polskim przypadku bezdyskusyjnie miała miejsce ta sama sytuacja - z osadnictwem na wyspie Helbo, Halibo, możliwe obecny półwysep Hel lub Mierzeja Wiślana, natomiast polskim uczniom wmawia się co innego, wbrew odkryciom kultur archeologicznych i przekazom źródłowym. W zagranicznych publikacjach można znaleźć nader krytyczne uwagi o dominacji dyskursu nacjonalistycznego w polskim świecie historycznym. 

Goci do Ukrainy przybyli z terenów obecnej Polski, ich pierwsza państwowość- królestwo Gotyskandzy, rozciągało się u ujścia Wisły, ze stolicą na wyspie Gepedoios. Z przekazów historycznych znamy imiona takich władców jak Berik, Filimer. Kolejnym tworem państwowym jest Federacja Lugijska (Lugiorum nomen), która w pierwszym wieku i do połowy drugiego obejmowała obszar kultury przeworskiej, ze stolicą w obecnym Krośnie Odrzańskim, jeśli za poprawne uznać wyniki badań zespołu naukowcó z TU Berlin, odkodowujących współrzędne geograficzne podane na starożytnej mapie geograficznej autorstwa Klaudiusza Ptolemeusza (Claudius Ptolemaios, księgi "Germania Magna" oraz "Sarmatia Europaea"). 

Znany geograf na terenie obecnej Polski wymienia szereg miast, dziś na nowo zlokalizowanych przez naukowców z TU Berlin i oznaczonych na owej mapie jako Germania Magna. Znalazło się nawet plemię lub państwo pelmienne Boulanes. Tak (niestety- dla dziwnych historyków którzy poświęcili dekady pracy naukowej na dowodzenie że Słowianie przybyli już w czasach późniejszych) zapisał starożytny kartograf, i nie jest to powód do pomijania tego podstawowego chyba dzieła w systemie polskiej edukacji historii powszechnej.  

Znacznym i cywilizowanym imperium w skład którego wchodziły tereny obecnej Polski od Odry aż do Wisły i Bałtyku, było imperium króla Marboda (30 p.n.e.- 37 n.e.). Po związaniu się sojuszem z Rzymem od 6 roku p.n.e. tereny dzisiejszej Polski zostały otwarte dla rozwoju gospodarczego na niespotykaną do tamtego okresu skalę, nastąpił okres prosperity i rozwoju. Na terenie nowego państwa rzymscy przedsiębiorcy zbudowali nawet faktorię (Tacyt, Roczniki, II 62), a jego stolica miała mieć nader wyszukaną architekturę. Losy tego imperium są nader zajmujące- rozbito je, ponieważ jego rosnąca potęga była największym zagrożeniem ówczesnego Rzymu. 

Rys. Rzesza Marboda, wg http://www.keltoi.cz/

Cesarz Tyberiusz tak określił władcę w wystąpieniu w senacie rzymskim:

 "ani Filip Macedoński nie był tak niebezpieczny dla Ateńczyków, ani Pyrros Epirski, ani Antiochos Syryjski dla narodu rzymskiego, jak Marbod dla Italii przez bliskość i męstwo swojego ludu". (...) [Rzymski] "sukces jest tym większy, że unieszkodliwiono przeciwnika tak wielkiego i mówię to z wielkim uznaniem, gdyż Marboda oceniam jako wielką osobowość"

wg (A. Kokowski, Starożytna Polska, Wyd. TRIO, Warszawa 2005, s. 135.)

Kolejnym znaczym tworem na tych terenach było "Regnum Vannianum" na terenie Słowacji, dominujące ten region od 21 r. n.e.

opr. A. Fularz na podst. Wikipedia, ilustracja: Mapa z 1595 Ortelius-Godreccio - Poloniae Litvaniae