Zagadka Palemona- litewskiego księcia z czasów antycznych

Kategoria:

Istnieje szereg dziwnych, zachowanych do dziś i niepołączonych ze sobą historii i opowiadań z czasów antycznych, dotyczących ziem obecnej Polski. Gdyby je zebrać w całość, próbować ułożyć zgodnie ze wskazówkami historyków i literaturoznawców, cóż byśmy otrzymali? Może rozwiązanie zagadki polskiej historii?

Wszyscy znamy potoczną opinię o powstałej o 1194 r. pierwszej księdze kroniki Wincentego Kadłubka. Uznaje się poczet władców przedpiastowskich, który przedstawił, za dzieło niewiarygodne historycznie. A cóż, jeśli dotyczy ono rzeczywistych wydarzeń, a późniejsze próby interpretacji były całkowice niepoprawne? XIX-wieczny historyk próbował rozszyfrować jedną z największych zagadek polskiej przeszłości.Jego rezultaty są o tyle ciekawe, że dopiero po połączeniu z traktowanymi z niedowierzaniem doniesieniami z kronik o niejakim Polemonie, tworzą sensowną, spójną i wyjaśniającą te zagadkowe powiązania całość.

/???.1/... byli u tom miste ?, baczeczy tak welikuiu siłu ludey ieho, byli ohorneny strachom welikim y rozbehlisia z mesta, a niekotoryie pobehli do rybołow ? swoich y tam sia poczali budowat na ostrowe; to sie nazwała Wenecya.
A kniaża imenem Apolon ?, kotoroie też u tom meste było, zabrawszysia zo wsim, y pry nem było piatsot semen ? szlachty rymskoie, a meży nimi czotyry rożaj na wyspie szlachty rymskoie, imenem z herbu Kitowrasowa Dowsprunkow, herbu z Kolumnow Preszpor Cezarinus, a z herbu Urseynow Julianus, a z herbu Roży Toroho ?, poszoł morem meży zemli y wziął so soboju odnoho astronoma, kotory astronom znał sia po zwizdach. Y poszli na korablech morem na połnocz, y obszedszy Francyiu i Angiliju, y woszli sut u korolewstwo Dunskoie, a w korolewstwe Dunskom uwoszli u more Akijan, y morem Akijanom doszli do ustija, hde reka Nemon wpadajet w more Akijan, potym poszli rekoju Nemnom u werch aż w more zowemoje Małoie, kotoroie nazywaietsia more Nemnowoje. A s toie pryczyny toie more Nemnowoie nazywaietsia, iż w toie more wpadaiet Nemon dwanancatma ustij, a kożdoie zowetsia osobnym imenem, meży kotorymi ż dwanancatma ustij odno ustije nazwali imenem Gilia. Y poszli tym ustiem u werch, i doszli cełoho Nemna, hde wżo on sam w odnom weś mesty teczet, y werch Nemnom doszli do reki Dubisy, hde ż wszedszy w tuju reku Dubisu, y nad neiu naszli hory wysokija, /???.2/ y na onych horach rowniny welikija y dubrowy roskoszny y rozmaitoie użytosty ? napołnennych, wo zwerech rożnoho rożaju ?, to jest nayperwey turow, żubrow, łosey, oleney, sarn, rysey, kunie, lisic, biełok, hornostajew i innych rozmaitych rożajew. Y tu też w rekach welikuju ożytost3 ryb nepospolitych, iż tolko tyie ryby, kotoryie se w tych rekach rodet, ale mnożestwo ryb rozmaitych a dywnych prychodiat z mora, a to za toju pryczynoju, iż nedaleko ustyie Nemnowoie, hde Nemon w more wpadajet. Nad kotorymi ż rekami, nad Dubisoju y nad Nemnom y nad Juroius ?, \129\ tam sia poselili y poczali rozmnożatysia. Onoie meszkanie ich nad tymi rekami wielmi sia im spodobało i nazwali tuiu zemlu Żomoydzkaja zemla.

Y potom wyszereczennoie kniaże Palemon wrodył trech synow: starszy Bork, druhi Kunos, tretij Spera ?. Starszyi ż syn Bork wczynił horod na rece Jure, y złożeno imia toho kniażaty pospoł z rekoiu, iż imia rece Jura, a kniażaty Bork, y nazwał toy horod Jurbork ?. A seredni syn Kunos pryszoł na ustie reki Newiaży, hde ona wpadaiet w Nemon, i toy wczynił horod, i nazwał ieho imenem swoim, Kunosow horod ?. A tretij syn Spera poszoł dalej u puszczu ku wschodu słońca, y preszoł reku Newiażu y reku Swiatuju, i tretiuju reku Szyrwintu, y naszoł ozero, łukami y rozmaitym derewom ukraszenno, hde ż to zlubiwszy y nad tym ozerom poselilisia, y toie ozero imenem swoim nazwali Spera ?. A Dowsprunk imenem s Kitawrasa /???.3/ poszoł rekoiu Swiatoiu y naszoł meysce welmi choroszo y horodyszczu podobnaho, y spodobałosia iemu welmi, y on tam poseliłsia, y wczynił sobi horod, y dał imia tomu horodu Wiłkomir ?, a sam nazwałsia kniazem Dziawiłtowskim, y tam sia poczał rozmnożaty.
My że wozwratymsia wospak. Y panuiuczy Speru mnoho let, y był welmi łaskaw poddanym swoim, y potom zmerł bez płodu ?. Y poddanyi ieho miłujuczy ieho y podłuh rymskoho obyczaju wczynili bałwana na pamet ieho y nazwali Spera ?. A potym onyi ludij, meszkaiuczy koło neho, y poczali jemu ofiry czynitij ?, y za boha jeho mitij ?, y potym, koli tot bałwan zkaziłsia, y onyi toie ozero y mestco chwalili y za boha mili, y potom meży soboiu hospodara ne mili i meszkali bez pana.

Źródło:
http://litopys.org.ua/psrl3235/lytov08.htm